Tweet
پاتال جڑھ برکھ تے منی پلانٹ
خالد فرہاد دھاریوال
ایس شہر دا وسیب مینوں کدے وی چنگا نہیں لگیا۔
پُورے واتاورن وچ پسریا اکلاپا۔ چوفیرے بناوٹ بھری زندگی ۔کیہ بولی کیہ ورتارا ، ایتھے کوئی وی شے سُچل نہیں ۔
شہر تاں بندیاں نال ہوندے نیں۔ مشینی ویہار دی اک کل دا رُوپ وٹا چکے بندے جتھے اپنے مانسک رُوپ وچ رہے ای نہ ہون تاں اوس شہر دی رہتل دے رنگ رُعب دا گویڑ تُسیں وی لا سکدے او، میں تاں خیر ایہہ سبھ اکھیں ڈٹھا اے۔
دُکھ سُکھ دے ہاو بھاو توں مُکت جیون۔ خُشی سانجھی نہ پیڑ ، چوفیرے کل پُرزیاں دی بھیڑ تے چالو ویہار دا دُھرا مانس نہیں مایا۔
مسعود ایس ایس افسر بن کے ایس شہر نوکری کرن آیا سی۔ پھر جد ویاہوی ایتھے ای کروا لیا تاں ایس شہر رہنا ایہدی مجبوری بن گئی ۔ ہُن کدے کدے اپنی اک کنال دی ایس کوٹھی وچ ایہنوں سوڑ پین لگ پیندی اے تاں مینوں واج مار لیندا اے۔ پھر کُجھ دناں لئی میں ایتھے آ جاندا ہاں یاں ایہہ میرے کول پنڈ جا رہندا اے ۔
پاتال توں اُکھڑے ہوئے دی لگدا اے اجے تیک جڑھ نہیں لگی۔ تے جڑھ لگے وی کیویں ایس دڑپ وچ۔
پنڈوں سبھ کُجھ ویچ وٹ کے ایس شہر آ وسے میرے ایس مسیر نے ، میں سوچدا ہاں ایہہ دلدّر بُہت مہنگے مُل خریدیا اے۔
دلدر تے اداسی ایہدی سچی اے۔ ایہدے آل دوالے وچوں پنگُری ہوئی اداسی۔
پنڈ جد میں شام نوں گھر آؤندا ہاں تے میرے پوترے دوڑ کے میریاں لتاں نوں چمبڑ جاندے نیں۔ میں اوہناں نوں گود وچ لے لیندا ہاں۔ اوہناں دیاں لاڈیاں ویکھ میراتھکیواں لتھ جاندا اے۔ پھیر کاں چڑی دی بات سُندے ہوئے اوہ میرے کول ای سَوں جاندے نیں۔
اگلی فصل لئی تے ہور کماں کاراں بارے میرے نال صلاح مشورے کردے میرے پُتر۔ منجے تے بیٹھی نونہاں تے حُکم چلاؤندی میری گھر والی۔ اکٹھا چُلھا چونکا تے سانجھی تَون۔
ایہہ سبھ کُجھ ایس ڈٹھا ہویا اے ۔ جو ایس کوٹھی وچ آ کے ایہنوں سُفنے وانگ لگدا اے۔ بُہت پہلے کدی ایس چھت تھلے موجود ہوندے ہویاں وی ایہناں سارے جیاں نوں ایتھے رل بیٹھنا بُہت گھٹ نصیب ہویا اے ۔ چھت اک سی پر وچالے کندھاں دے پہاڑ۔ ویلا آپو اپنا، وکھو وکھ مہاڑ ۔ ہر کوئی اپنی ولگن وچ، ہر کوئی اپنی لگن وچ۔
تے اج ایس دا وڈا پُتر میجر صاحب اپنے ٹبر نال چھاؤنی وچ رہندا اے۔ دھی اپنے سوہرے گھر اے تے چھوٹا پُتر ولایت وچ اے۔ ہُن پچھے ایس کوٹھی وچ صرف ایہہ دونوں میاں بی بی رہندے نیں۔ مسعود دی تیویں کدے وومن سوسائٹی دی ممبر ہے اوہ اکثر میٹنگاں وچ باہر رہندی اے۔ مسعود نے وی اک کلب جوائن کیتا ہویا اے ، پچھلے پہر جا کے رات گئے واپس مُڑدا اے۔
اکلتا مٹاؤن لئی اینویں بے تھہوے جیہے رُجھے رہن دے آہر، ایس شہر دا اک انگ۔
کل ہی مسعود نے مینوں دسیااے پئی اوہدے کزن عمیر نے ایس بڈھیپے وچ اپنی تیویں نوں طلاق دے دتی اے ۔میں ایس دے کزن داجانو ہاں۔
"بہت بُرا کیتا اوہنے، کیہ وجہ بنی ؟"میں پُچھیا۔
"ڈرائیور نال تعلق دا شک شُبہ سی"، مسعود نے ان جھک دس دتا۔
"کسے ہوڑیا ہٹکیا وی نہ ؟"
"بتھیرا پر اوس اپنی مرضی کیتی۔"
"پھرتیویں چلی گئی اوہدی؟"
"آہو، دھی کول جا کے رہ پئی اے۔"
ایس عُمر وچ تاں بندے نوں سہارے دی کدھرے ودھ لوڑ ہوندی اے۔ جدوں اک دوجے لئی وجود نہیں سگوں اوہناں دا موجود ای بُہت ہوندا اے۔ دونوں جی اک دوجے لئی ڈھاسنا تے ٹھمنا۔ اک دی ہوند نوں تگڑیاں کر رہی دُوجے دی ہوند ، بُڈھپیے وچ تھر رہن لئی مدد گار۔ گھنبیر سوچاں مینوں گھیر لیا سی۔
"اینویں ای اکلاپا سہیڑ لیا عمیر نے "، میرے مونہوں نکل گیا۔
"اوس اک نوکرانی رکھ لئی اے،گھر دیاں لوڑاں تھوڑاں لئی۔"ایہہ دسدے ہوئے مسعود دی رمز بھری مُسکان لوڑاں تھوڑاں نوں کئی معنے دے گئی ۔
نت نویں چسکے دے لورے وچ ایتھے دوویں دھراں ای داؤ دائی، دوناں پاسے ساویں بے وساہی۔ تے دڑتا دی گھاٹ نے جدوں دوویں ای لڑ چھجے کرچھڈے ہون تاں پھر گنڈھ پیڈی کیویں پوے۔
عملاً کوئی وی سبندھ نہ ہون ویلے دی ساڈے ہاں تے ایس رشتے وچلا ست ہی مرد تیویں دے سانگے نوں بیڑ کے رکھدا اے ۔
بناوٹی رشتیاں دی ٹُٹ بھج تاں رہی اک پاسے ایتھے تاں جماندرُو رشتے وی سُنگڑ رہے نیں، صرف بولی ہتھوں ۔مامی ، ماسی ، چاچی، پھُپھی ، مسیر، مسات، پھپھیر، چچیر، ماما، ماسٹر ، پھپھڑ ، چاچا۔ اج ایہہ کیہ ہوئے ؟ بس ؟آنٹی ، کزن تے انکل !
ساڈے ہر رشتے دا اپنا ست ، ہر رشتے دا وکھرا موہ جو ایہناں تناں شبداں وچ تاں سما ای نہیں سکدا۔
اج اولڑ ہومز ایس شہر دی لوڑ۔ اوبھڑ پن ایتھاویں گڑھتل دا تقاضا۔ نویں پیڑھی وچ ایتھے بیگانگی نہ ودھے تاں ہور نہ ودھے تاں ہور کیہ ہوئے ، ایس شہر دا ایہہ وی اک انگ۔
اودوں مسعود دی دھی داویاہ سی۔ مینوں ایہنے متھے دیہاڑ توں پہلے آؤن داکہیا ہویا سی۔ ایتھے آیاں مینوں پُوڑا دن بیت گیاپر ایس گھر وچ ویاہ والی کوئی گل نظر نہ آئی۔
"جنج میل دا کوئی بندوبست ؟"اوڑک میں راتیں پُچھ ہی لیا۔
"بے فکر رہو انتظام مکمل اے۔"مسعود مطمئن سی۔
میرے ساہمنے اپنے پنڈاں دے ویاہ سن۔ جدوں سارا پنڈ سانجھی بھج دوڑ وچ رُجھیا ہوندا اے ۔ کدھرے لیف تلائیاں جمع ہو رہیاں نیں۔ کوئی منجے اکٹھے کر رہیا اے۔ کوئی مجھاں دا دُدھ چوا رہیا اے۔ تے پھر چٹیاں کُھمب پگاں والے ہلاشیری دے رہے حُقیاں دوالے بیٹھے وڈ وڈیرے ، بابے۔
ویاہ اک گھر تے رُجھیواں سارے پنڈ۔
پر ایتھے تاں اجیہا کُجھ وی نہیں سی۔
راتیں سی ڈی پلئیر تے لاؤنج وچ چل رہے پاپ میوزک دا کن پاڑ رولا ضرور سُنیندا رہیا۔
گھڑا وجاوندیاں ٹپے سوہلے گاوندیاں مٹیاراں کسے ہور جگ دیاں وسنیک ہو گئیاں سن۔
اگلی رات مہندی دی رسم ہوئی سی پر اولّی جیہی تے کُنگنیاں ونڈن دا خیال کسے نوں وی نہیں سی آیا۔
ایس ویاہ توں پہلے وی میں ایتھے کئی وار آ چکیا ساں پر ایدکیں آؤندے ہوئے میرے احساس کُجھ ہور سن۔ میں ویاہ وچ رلن آ رہیا ساں تے ایس شہر وچ جتھے آ کے میں سدا وکھریواں ای تکیا اے ، اوتھے میرے ویکھن لئی ایہہ جُڑ بیٹھن تے سانجھ سیر پگان والا پہلا موقع سی۔
سویرے ویاہ والی کُڑی سمیت اسیں میرج ہال وچ ساں۔ جنج ڈھکی تے ہال وچ کُرسیاں تے آ بیٹھی ۔ سواگت ہویا پر سراں اُتے کھیس رکھ ملنی کرن ورگا نہیں۔ سٹھنیاں دی تھاں نویں قسم دے جوک۔ لاکڑی بنن دا مان دیہاڑی دار بیریاں نوں ملیا۔ روٹی کھان پچھوں جتنی جُوٹھ بچ رہی سی اوہدے نال کسے ماڑے گھر آئی جنج بھُگتائی جا سکدی سی۔
اک دوجے نوں پروپوز کر دے نو جوان کُڑیاں مُنڈے ویکھ کے مینوں اپنے وارے دے ویاہ یاد آئے جدوں جانجی مُنڈے میلناں نال گل کردیاں جھکدے سی۔
وداعیگی ویلے دی مینوں اوہ گھنبیر تا نظر نہ آئی جو خاص ایس موقعے دا حصہ اے۔ کاسمیٹکس نال لپے پوچے چہرے مسکراندے ای رہے سن۔ شاید امپورٹڈ لپ سٹک، بنیاں نکھڑیاں پلکاں تے کپڑیاں نال میچ کر دے آئی شیڈز دا تقاضا وی مسکراندے رہن دا ای سی۔ اوس دن مینوں سارے لوک گیت بُڈھ پرانے تے بے ارتھ ہو گئے جاپدے سن۔ ایتھاویں رہتل دے میچ نہ ہون پاروں شہر بدر ہو گئے ہوئے۔
"ایتھے ڈولے میرج ہالاں تے جنازے مُردہ خانیاں وچوں اُٹھدے نیں، ایس شہر دی ایہی ریت اے۔"مگروں مسعود نے مینوں دسیا تاں دل وچ میں کہیا سی "کوٹھیاں تاں بُہت نیں ایتھے پر گھر ہون دا مان کسے اک نوں وی نہیں شاید۔"
مسعود مینوں اک دن کسے آرٹ گیلری وچ ہو رہی نمائش وکھان لے گیا۔ تصویراں کیہ سن، ساڈی روزانہ زندگی دا حصّہ ۔ لوک جیون دیاں کُجھ جھاکیاں۔ سادھارن جیہے منظر پر ایہناں لئی اچرج ۔ تے ہر کوئی سلاہنا کر رہیا۔ سلاہنا چتر کار ولوں تصویر نوں چنگیاں چترن دی سی یاں تصویر وچلے لوکائی دے وچرن دی ۔ ایہہ میں نہ جان سکیا۔
پر ایہہ سلاہنا چتر کار دے چترن دی ای ہووے گی نہیں تاں لوکائی دا ایہہ وچرن ایتھے آرٹ گیلریاں ، کلچرل سنٹراں وچ قید نہ ہوندا سگوں ویہار ورتارے وچ وی نظر آؤندا۔
"جیہناں شوہدیاں کدی حیاتی وچ ڈُبدا چڑھدا سورج نہ ویکھیا ہووے اوہناں لئی سجری سویر دا اک منظر یاں ڈھلدی ترکال دی کوئی جھاکی اپنے ڈرائینگ روم دی کندھ تے ٹنگن لئی اک ودھیا سینری ہوندی اے۔"راتیں آرٹ گیلری وچ ہو رہی نمائش ویکھن آؤن والے لوکاں دی گل کر دیاں مسعود نے کہیا سی۔
"پر گملے وچ کھڑیا پھُل چیتر رُت دا سنیہوڑا تاں ہو سکدا اے پُورن چیتر رُت نہیں۔ شاور باتھ کرنا ساؤن مہینے ننگے پنڈے مینہہ وچ نہاؤن دا بدل نہیں ہوندا ، مسعود میاں۔ "میں کہہ دتا سی۔
مسعود کول اج کوٹھی وی ہے کار وی اے۔ پر مینوں نہیں یقین کہ ایس سیکٹر دی دوجی نکُڑ تے رہن والا کوئی دوسرا آدمی ایہنوں جاندا وی ہوئے ۔ اج ایہدے کول کُجھ وی نہیں۔ نہ پچھان ، نہ پچھوکڑ۔ ایس شہر وچ بندے دی سیہان چنگی پوسٹ تے اُچے سکیل پاروں ایں۔ اوہدی ہوند اوہدے موجود تک اے تے ۔ مگروں کُجھ وی نہیں ، بس گمنامی دا اتھاہ پاتال۔
"کیہناں وچوں ہیں توں ؟"ایس سوال دے جواب وچ "لمے کیاں وچوں"کہندے ہوئے سدا ای مینوں خُشی ہوئی اے۔ انج میرے وڈکیاں دی پچھان بندا میرا آپا اکلی ذات توں ہٹ کے وی بُہت کُجھ ہو نبڑیا اے ۔ اپنی لڑی دا اک شمار میں وی۔ میری کنڈ تے کئی پُشتاں دے ناں۔
پر ایس شہر وچ ؟
اکلاپا ای اکلاپا، میں ای ۔ لیرو لیر، سانجھ نہ سیر۔
"ایس شہر دے واہی مینوں اُدھل کے آئیاں تیویاں وانگ لگدے نیں جیہناں دا پچھا کوئی نہیں ہوندا۔"کل مسعود نوں ہسدے ہوئے کہیا سی۔
"ساڈے شجریاں وچ لکھے وڈکیاں دے ناں کوئی مٹ تاں نہیں گئے۔"مسعود مینوں اپنیاں جڑاں دی دلیل دین لگا۔
"پر اوہناں وڈکیاں دی بولی جدوں تہاڈے گھراں دی بولی ای نہ رہی تاں پھر اج ایہہ دعوی وی کاہدا۔"میری ایس گل دے جواب وچ اوہ چُپ ہو کے رہ گیا۔
میرا دھیان ایس کوٹھی دے باہر گیٹ تے لگی پتل دی چمکدار نیم پلیٹ ول چلا گیا اے۔
"مسعود سندھو، کمشنر (ریٹائرڈ)"
ایہہ تختی وی اودوں تیک اے جدوں تیک مسعود دے ساہ نیں۔
پھر ایس تختی دے بدلدیاں ای مسعود نے ان ہویاں ہو جانا ایں۔
جیوندے جی وی تاں اج ایہہ اپنی اولاد لئی پچھان دا حوالہ نہیں رہ گیا ہویا کہ ایس شہر وچ ہر کوئی اپنا آپ حوالہ اے۔ ایتھے پچھان اپنی پُشت توں نہیں اپنے پیشے توں ایں۔
عجیب نفسا نفسی اے۔ ایہہ شہر اے کہ محشر دے۔
اپنی اک کنال دی کوٹھی وچ سوڑ محسوس کرن والے مسعود ورگے دلد ری بندے بُہت گھٹ رہ گئے نیں۔ اپنے شجریاں تے مان کرن والا ایس شہر وچ ایہہ آخری پُور اے۔ ایہہ لد گیا تاں پچھے رہ جان گے کارنس تے پئی شیشے دی بوتل وچ اُگے منی پلانٹ ورگے بے جڑے ، دھرتیوںوانجے لوک تے اوہناں دا بے رس، پھوکا جیون۔
Comment