Tweet
October 23rd, 2008
لہور دے اِک اُگھے وکیل، سُوجھوان تے سنگیت پارکھ ہورِیں ٹی وی اُتے بولدے پئے سن، "اسیں آپنیاں پیِڑھیاں نُوں کیہ دِتا اے َ پنجاب وِچ وسدیاں نہ ہیِر وارث پڑھائی اے، نہ بُلھے شاہ پڑھایا اے، نہ شاہ حسین ، نہ خواجہ غُلام فرید۔ اسیں لُٹ مار دے چَلتِر پڑھائے نیں ، جیہناں نال نِرا پیسہ کمایا جا سکدا اے۔ دساؤر وی ایہا کُجھ پڑھن سِکھن گھلیا اے۔ سِٹہ پاکستان وِچ نِرا لالچ پیدا ہویا اے۔ لئی جاؤ۔ سانبھی جاؤ ، بس ایہو ای جیونا اے۔ غریباں نے امیراں دا پوکھا لیا اے۔آپنی رہتل چھڈ دِتی اے۔ (بولی ونجا دِتی اے۔ اُردُو بول کے امیری دا جھُوٹھ گلچھدے نیں ) کِسے ماڑے توں ماڑے محلے چلے جاء بُہتے نہیں تاں تِن چار بیوٹی پارلر ضرور لبھ پوسن۔۔۔"
پاکستان وِچ گُردے پیوند کرن دا بڑا کم اے۔ دیس تاں کدِھرے بدیساں توں وی روگی دُنیا آوندی اے ، کلینکاں وِچ بھرتی ہوندی اے تے نروئے گُردے لوا کے ٹُردی ہوندی اے۔ ایتھوں دو بھُلیکھے پیندے نیں۔ پہلا، پاکستان دے لوک بندیائی پکھوں اینے سُجاگ ہوگئے نیں جو اوہ ہورناں جِیاں دی حیاتی لئی آپنے جسمانی انگ وی دان کرن لگ پئے نیں۔ دُوجا ، پاکستان وِچ ڈاکٹری اینی اگے لنگھ گئی اے جو دُوجے مُلک ایہدی رِیس نہیں کر سکدے۔
ایہہ دوویں وچار بھُلیکھا ای نیں۔ دُوجے مُلکاں وِچ نہ تے سیانے ڈاکٹراں دی گھاٹ اے تے نہ ای ودِھیا ڈاکٹری دی۔ گھاٹ ہے تاں اِنسانی انگاں۔ کیوں جو ایہناں مُلکاں وِچ پیوند دے کم آون والے اعضا وکاؤ جِنس نہیں۔ لوڑ وند دے بھین بھراواں تے ہور نیڑلے لگدیاں وِچوں کوئی بھار چانا چاہوے تاں ایہدی کُھل اے، کیونجو ایہدے وِچ ویچ وٹک نہ ہوون داپک ہوندا اے۔ ایہناں توں بِنا کوئی ہور بندہ وی آپنے عضاء دان کر سکدا اے، پر قنونی لوڑاں پُورِیاں کرکے۔ تاں جو ونجارا نہ گِنیا جاوے۔
ساڈے مُلک وِچ اِک تاں اجیہا وسیبا ای نہیں اجے تیکر بن سکیا جیہدے وِچ کِسے نُوں ایڈا وڈا دان کرن دی لوء لگ سکے، دُوجا "انسانی انگ وپار" دے خلاف کوئی قنون ای نہیں ایس کرکے جے کِسے روگی نُوں گُردے جاں کِسے پیوند کیتے جاوے۔ ایہدے لئی سِدھی گل اے کوئی ماڑا غریبڑا بندہ ای لبھنا پیندا اے جیہڑا آپنِیاں تھوڑاں تنگِیاں پاروں آپنیاں بوٹیِاں ویچن ٹُر پیا ہووے۔
آکھدے نیں پیوند کار ڈاکٹراں تے ہور ڈاکٹری کریندیاں نے انگ ویچن والے بندے اگیترے ای ہتھ وِچ کیتے ہوندے نیں۔ سو دلالی کر کے ایہہ ان مُلاسودا روگی دے وارثاں نُوں لے دِتا جاندا اے ۔ پنجاب وِچ ایس ویلے غریبی پاروں سِر تے پئیاں اوکھتاں توں بچن لئی ڈھیراں لوک گُردے ویچی بیٹھے نیں۔ عام کر کے ایہہ سودا 40 توں 80 ہزار روپے وٹا جاندا اے۔
اخباراں پنجاب دے کُجھ اجیہے پِنڈاں دی وی دس پاندِیاں نیں جِتھوں دا ہر گبھرُو جی ایس ویلے اِک گردے نال پیا جیوندا اے۔ ایتھوں اِنسانی سریراں وِچوں گُردے چوری کرن دا کم وی ٹُر کھلوتا اے۔ کئیاں تھاواں تے بندیاں نُوں بے سُرت کر کے اوہناں دا گُردہ کڈھ لیا جاندا اے تے اگے بھارے مُل تے ویچن لئی سانبھ لیا جاندا اے ۔ صاف اے جو ایہہ کارناواں سرجن ڈاکٹراں ، اوہناں دے کرندیاں تے ہور وچول گیراں ہتھوں ای سِرے چڑھدا اے۔ پاکستان ، تے اُچیچا پنجاب ایس ویلے بھُکھ ننگ تے پیسے دے لب پاروں گُردہ منڈی بن گیا اے۔
ایہہ تاں سی غریبی تے بُھکھ دی سوڑ پاروں آپنے پِنڈے دے جیوندے جاگدے انگ ویچن دا ماملہ۔ ایہدے وِچ ماڑی موٹی آپنے گھر پروار خاطر آپا وار سٹن دی گل وی آ جاندی اے۔اگلی گل تاں اُکا اُنج اے جیویں سُندے آئے آں : باندری دے پیر سڑے تاں اوہنے بچے پیراں تھلے دے لئے۔ ، کارن اوہا اے غریبی جیہنوں ساڈے دیس دی ہر سرکار مُکا سُٹن دِیاں بڑھکاں تاں ماردی اے پر جدوں اوہدا آپنا بِسترا گول ہوندا اے تاں ایہہ غریبی کئیں گُنا ودھ گئی ہوندی اے۔
اخباری انکڑیاں مُوجب پاکستان بنیا تاں مُلک وِچ دو سو مدرِسے سن۔ اج ایہناں دی گِنتی اِک گین مُوجب 17000ہو گئی اے کُجھ انکڑے کار ایہہ گِنتی کوئی 25 لکھ 30 ہزار تائیں پُجی وی دسدے نیں۔ ایہہ مدرِسے اِک اخباری کالم مُوجب تگڑے وپار شہراں تے چھوٹے ہٹوان شہراں وِچ کُھمباں واکن اُگے ہوئے نیں۔ ایہناں وِچ مُنڈے کُڑِیاں دی وڈی گِنتی پاکستان دے پِنڈاں وِچوں آوندی اے ، جیہڑے تگڑی ابادی دے گڑھ نیں۔ مدرِسیاں دی گِنتی وِچ ایڈا چوکھا وادھا تے ایہناں وِچ ایڈی وڈی بھرتی پڑھا ، لِکھا پنجاب، تے ، پڑھا لِکھا پاکستان ، دے ازادی مِلن توں لے کے ہُن تیکر دے سبھ دعویاں اُتے دعویاں اُتے لِیک پھردی اے۔
ماڑے غریبڑے ماپیاں نُوں بالاں دی سرکاری سکولاں وِچ پڑھائی وارا نہیں کھاندی ایہہ سگوں اوہناں دِیاں مالی اوکڑاں وِچ وادھے دا کارن بندی اے۔ "پڑھا لِکھا پنجاب"تے بالاں نُوں ساڈی جانکاری مُوجب چھڑی کاپی پنسل پھڑاکے ویہلا ہو جاندا اے۔ ہور کتاباں کاپیاں جُتی کپڑا روٹی تے دوا دارُو ماپیاں دے سِر ای بھار بنیا رہندا اے۔ مدرِسے ماپیاں نُوں ایہناں خرچیاں توں اُکا مُکت کر دیندے نیں۔
بال دِی ناویں لاکے ماپیاں نُوں وی جھاؤلا جیہا پین لگ پوندا اے دُنیا نالوں اخیر چنگی ہو جاون دا ۔ اصل وِچ ایہہ جھاؤلا آپنی دُنیا ای سُکھالی ہوون دا ہوندا اے۔ ہو سکدا اے سرکار دربار دے خچِیوں لاہے علاقیاں وِچ مذہبی سیاسی آگُواں دِیاں تقریراں سُن سُن کے مِدھے مدھولے ماپیاں نُوں مذہبی پارٹِیاں ولوں حاکمی سانبھن دے جتناں توںآپنے بالاں دے کل کلاں قاضی ، مُفتی ، ناظم ، مُہتمم بنن دِیاں ماڑِیاں موٹِیاں آساں وی لگ جاندِیاں ہون۔ ہور کُجھ نہیں تے کدِھرے ماڑی موٹی مسیِت تاں وکھالی دین ای لگ پوندی ہووے۔ مولوی نہیں تاں بانگے ای سہی ۔ سبھ توں ودھ گل، مدرسیاں نُوں بالاں دا چڑھاوا چاڑھ کے ماپے غریبی دِیاں اوہناں سُولاں توں تاں بچ ای جاندے نیں جیہڑیاں بالاں دِیاں لوڑاں نہ پُوریاں کر سکن پاروں دِن رات دِلاں وِچ پُڑدیاں رہندِیاں نیں۔
پاکستان ایس ویلے بالاں دی گھٹ پڑھائی سانگے دُنیا وِچ دُوجے نمبر اُتے اے۔ پہلا نمبر نائیجریا دا دسیا جاندا اے۔یونیسکو دی پتہ ورت مُوجب 80%پاکستانی بال تاں کدی سکولی کھاتے ای نہیںچڑھے ۔ جیہڑے 20% سکولی کھاتے چڑھدے نیں اوہناں وِچوں 10%سکول چھڈ جاندے نیں۔ مطلب کُل سکولی بھرتی دا 50% پڑھائی چھڈ کے لاہمے ہو جاندا اے۔ایہدے توں مُلکی پڑھتا در دا وی آپنے آپ لیکھا ہو جاندا اے۔ راج دربار پڑھتا ودھاون دِیاں بھاویں جِنیاں مرضی پیا بڑھکاں مارے۔
پاکستانی سینیٹ دی پڑھائی کمیٹی نے پڑھنے پئے بالاں وِچوں ادھو سُدھ دے پڑھائی چھڈ جان اُتے گھنی چِنتا درسائی اے تے راج دربار نُوں ایس پاسے لوڑیندے آہر چھوہن دی سفارش کیتی اے۔ ہُن راج دربار ایس سفارش نُوں کِنی گھنبِیرتا دیندا اے تے کیہڑے آہر چھوہندا اے ایہدے بارے کُجھ نہیں آکھیا جاسکدا۔ 2006ء وِچ پاکستان دے وڈے پڑھائی وزیر جاوید اشرف قاضی ہوراں ہِک اُتے ہتھ مار کے کُل مُلکی آمدن دا چار فیصد پڑھائی لِکھائی ناویں لاون دا کارا کیتا سی۔ ایہہ کارا اجے تیکر پُورا نہیں ہوسکیا تے نہ ایہدے پُوریاں ہوون دی نیڑے تیڑے کوئی آس وکھالی دیندی اے۔ ہُن دی گھڑی گُل مُلکی آمدن دا مساں 2.1% پڑھائی لِکھائی لئی رکھیا جاندا اے ۔ پڑھائی لِکھائی جیہے مُڈھلے تے اُچیچے پِڑلئی رکھے پیسیاں دی ایہہ دریونیسکو ولوں مِتھی گھٹوگھٹ در دا وی ادھ بَندی اے۔ جِتھوں تائیں قومی آمدن وِچوں لئے جاندے ایہناں پیسیاں دی کھری ورتوں دی گل اے تاں اوہدا شیشہ تاں ایتھوں ای ہو جاندا اے جو اِک ویروے مُوجب پُورے مُلک وِچ کوئی 30000ہوائی سکول اے جیہڑا ہے تاں نِرا کاغذاں وِچ ای پر تنخاہواں تے ہور خرچے برابر سرکاری خزانیوں لیندا اے۔ دُوجا پڑھائی دا نِگھار وی اکھوں اوہلے رہن والا نہیں۔
ایہنیں حالِیں جے مُلکی آمدن دا چار فیصد وی پڑھائی لِکھائی لئی مِلن لگ پوے تاں سِٹہ ایہا ای رہنا اے۔ ماملہ تاں ہے پیسے ودھان دے نال نال پڑھائی تے ایہدے پر بندھ دی سودھ دا تے ایہہ سودھ مُلکی پڑھائی دا مُول مُدا سودھیاں ای ہوسکدی اے۔ ریاست نُوں نتارا کرکے ٹُرنا پوسی اوہنوں کیویں دے جی چاہیدے نیں۔ اوہ بندے گھڑنا ڈھالنا چاہوندی اے جاں سِرجنا۔ جے تاں اوہدا نشانہ بندے گھڑن ڈھالن ای اے تاں پھیرا اوہنوں پڑھائی دا چالُو ویہار ای سُوت اے۔ ایسے دے ماڑے موٹے چِب چُب کڈھ لوے تے تاڑویں حساب نال چلاندی ٹُری جاوے۔ سٹِیاں دی کوئی چِنتا نہ سہیڑے ، سگواں جیویں ہُن نہین سہیڑدی۔ تے جے اوہنوں آپنی ہستی دی ٹور لئی اِنساناں دی لوڑ ہے تاں اوہنوں سِرجنا دا آہر وِڈنا پوسی۔ پر ایس توں پہلاں اوہنوں آپنا اصلا وی پُنتا نتارنا پوسی۔ آپنی سیدھ وی پرکھنی پوسی۔
ایس ویلے بالاں دے سکولوں نس جان دے جِنے وی کارن گِنائے جاندے نیں بھاویں اوہ مُلک وِچ غریبی ، بے رُزگاری ہوون تے بھاویں اُستاداں دی کرڑائی، ریاست دی جنتر گری دا ای سِٹہ نیں۔ دھنگان بِنا ایہدا سَرن اوکھا اے۔ ریاست آپوں دھنگان دا جنتر ہوندی اے۔آپنی تھاں لوہے لٹھ گل اے، پر دُنیا وِچ ریاست کاراں ایس دھنگان جنتر دی لم عُمری لئی سیانپ دا پلیتھن وی ڈھیر ورتیا اے۔ اوہناں گھڑت کاری دے نال نال سِرجکاری دی ورتوں وی کیتی اے۔ ایہدے لئی اوہناں کیتا ایہہ ہے بئی پواڑیاں دی سودھ دے راہ کڈھے نیں۔ پواڑیاں دی مار گھٹائی اے۔
پڑھائی لِکھائی دا وسیلہ ماں بولِیاں بنائیاں نیں۔ بال دُنیا تے آ کے جیویں سِکھنا چھوہندا اے اوہدی پڑھائی لِکھائی وی اوسے آہر دا انگ بنے ایہہ نہیں جو پڑھائی لئی اوہنوں آپنا پہلا جمن چھڈ کے نویں جمن جمنا پوے۔ بال دی گھروکی تے اوہدے آل دوالے دی قُدرتی بولی دی تھاں کِسے اوپری بولی نُوں اوہدی پڑھائی دی بولی بنانا ، اوہدے وسیبیوں باہرِیاں گلاں رٹانِیاں ننگی چِٹی دھنگان اے۔
ساڈی مُڈھلی پڑھائی ہے کیہ ؟ اوپری بولی دا سکھن؟ اُستاد ایس اُتے ای بالاں نُوں ماردے نیں۔ بھجی ٹُٹی اوپری بولی سِکھ جان نُوں پڑھن لِکھن آکھیا جاندا اے ۔ بال سکول نہ چھڈن تے کیہ کرن ؟ کون سنجان کرے ؟
لہور دے اِک اُگھے وکیل، سُوجھوان تے سنگیت پارکھ ہورِیں ٹی وی اُتے بولدے پئے سن، "اسیں آپنیاں پیِڑھیاں نُوں کیہ دِتا اے َ پنجاب وِچ وسدیاں نہ ہیِر وارث پڑھائی اے، نہ بُلھے شاہ پڑھایا اے، نہ شاہ حسین ، نہ خواجہ غُلام فرید۔ اسیں لُٹ مار دے چَلتِر پڑھائے نیں ، جیہناں نال نِرا پیسہ کمایا جا سکدا اے۔ دساؤر وی ایہا کُجھ پڑھن سِکھن گھلیا اے۔ سِٹہ پاکستان وِچ نِرا لالچ پیدا ہویا اے۔ لئی جاؤ۔ سانبھی جاؤ ، بس ایہو ای جیونا اے۔ غریباں نے امیراں دا پوکھا لیا اے۔آپنی رہتل چھڈ دِتی اے۔ (بولی ونجا دِتی اے۔ اُردُو بول کے امیری دا جھُوٹھ گلچھدے نیں ) کِسے ماڑے توں ماڑے محلے چلے جاء بُہتے نہیں تاں تِن چار بیوٹی پارلر ضرور لبھ پوسن۔۔۔"
پاکستان وِچ گُردے پیوند کرن دا بڑا کم اے۔ دیس تاں کدِھرے بدیساں توں وی روگی دُنیا آوندی اے ، کلینکاں وِچ بھرتی ہوندی اے تے نروئے گُردے لوا کے ٹُردی ہوندی اے۔ ایتھوں دو بھُلیکھے پیندے نیں۔ پہلا، پاکستان دے لوک بندیائی پکھوں اینے سُجاگ ہوگئے نیں جو اوہ ہورناں جِیاں دی حیاتی لئی آپنے جسمانی انگ وی دان کرن لگ پئے نیں۔ دُوجا ، پاکستان وِچ ڈاکٹری اینی اگے لنگھ گئی اے جو دُوجے مُلک ایہدی رِیس نہیں کر سکدے۔
ایہہ دوویں وچار بھُلیکھا ای نیں۔ دُوجے مُلکاں وِچ نہ تے سیانے ڈاکٹراں دی گھاٹ اے تے نہ ای ودِھیا ڈاکٹری دی۔ گھاٹ ہے تاں اِنسانی انگاں۔ کیوں جو ایہناں مُلکاں وِچ پیوند دے کم آون والے اعضا وکاؤ جِنس نہیں۔ لوڑ وند دے بھین بھراواں تے ہور نیڑلے لگدیاں وِچوں کوئی بھار چانا چاہوے تاں ایہدی کُھل اے، کیونجو ایہدے وِچ ویچ وٹک نہ ہوون داپک ہوندا اے۔ ایہناں توں بِنا کوئی ہور بندہ وی آپنے عضاء دان کر سکدا اے، پر قنونی لوڑاں پُورِیاں کرکے۔ تاں جو ونجارا نہ گِنیا جاوے۔
ساڈے مُلک وِچ اِک تاں اجیہا وسیبا ای نہیں اجے تیکر بن سکیا جیہدے وِچ کِسے نُوں ایڈا وڈا دان کرن دی لوء لگ سکے، دُوجا "انسانی انگ وپار" دے خلاف کوئی قنون ای نہیں ایس کرکے جے کِسے روگی نُوں گُردے جاں کِسے پیوند کیتے جاوے۔ ایہدے لئی سِدھی گل اے کوئی ماڑا غریبڑا بندہ ای لبھنا پیندا اے جیہڑا آپنِیاں تھوڑاں تنگِیاں پاروں آپنیاں بوٹیِاں ویچن ٹُر پیا ہووے۔
آکھدے نیں پیوند کار ڈاکٹراں تے ہور ڈاکٹری کریندیاں نے انگ ویچن والے بندے اگیترے ای ہتھ وِچ کیتے ہوندے نیں۔ سو دلالی کر کے ایہہ ان مُلاسودا روگی دے وارثاں نُوں لے دِتا جاندا اے ۔ پنجاب وِچ ایس ویلے غریبی پاروں سِر تے پئیاں اوکھتاں توں بچن لئی ڈھیراں لوک گُردے ویچی بیٹھے نیں۔ عام کر کے ایہہ سودا 40 توں 80 ہزار روپے وٹا جاندا اے۔
اخباراں پنجاب دے کُجھ اجیہے پِنڈاں دی وی دس پاندِیاں نیں جِتھوں دا ہر گبھرُو جی ایس ویلے اِک گردے نال پیا جیوندا اے۔ ایتھوں اِنسانی سریراں وِچوں گُردے چوری کرن دا کم وی ٹُر کھلوتا اے۔ کئیاں تھاواں تے بندیاں نُوں بے سُرت کر کے اوہناں دا گُردہ کڈھ لیا جاندا اے تے اگے بھارے مُل تے ویچن لئی سانبھ لیا جاندا اے ۔ صاف اے جو ایہہ کارناواں سرجن ڈاکٹراں ، اوہناں دے کرندیاں تے ہور وچول گیراں ہتھوں ای سِرے چڑھدا اے۔ پاکستان ، تے اُچیچا پنجاب ایس ویلے بھُکھ ننگ تے پیسے دے لب پاروں گُردہ منڈی بن گیا اے۔
ایہہ تاں سی غریبی تے بُھکھ دی سوڑ پاروں آپنے پِنڈے دے جیوندے جاگدے انگ ویچن دا ماملہ۔ ایہدے وِچ ماڑی موٹی آپنے گھر پروار خاطر آپا وار سٹن دی گل وی آ جاندی اے۔اگلی گل تاں اُکا اُنج اے جیویں سُندے آئے آں : باندری دے پیر سڑے تاں اوہنے بچے پیراں تھلے دے لئے۔ ، کارن اوہا اے غریبی جیہنوں ساڈے دیس دی ہر سرکار مُکا سُٹن دِیاں بڑھکاں تاں ماردی اے پر جدوں اوہدا آپنا بِسترا گول ہوندا اے تاں ایہہ غریبی کئیں گُنا ودھ گئی ہوندی اے۔
اخباری انکڑیاں مُوجب پاکستان بنیا تاں مُلک وِچ دو سو مدرِسے سن۔ اج ایہناں دی گِنتی اِک گین مُوجب 17000ہو گئی اے کُجھ انکڑے کار ایہہ گِنتی کوئی 25 لکھ 30 ہزار تائیں پُجی وی دسدے نیں۔ ایہہ مدرِسے اِک اخباری کالم مُوجب تگڑے وپار شہراں تے چھوٹے ہٹوان شہراں وِچ کُھمباں واکن اُگے ہوئے نیں۔ ایہناں وِچ مُنڈے کُڑِیاں دی وڈی گِنتی پاکستان دے پِنڈاں وِچوں آوندی اے ، جیہڑے تگڑی ابادی دے گڑھ نیں۔ مدرِسیاں دی گِنتی وِچ ایڈا چوکھا وادھا تے ایہناں وِچ ایڈی وڈی بھرتی پڑھا ، لِکھا پنجاب، تے ، پڑھا لِکھا پاکستان ، دے ازادی مِلن توں لے کے ہُن تیکر دے سبھ دعویاں اُتے دعویاں اُتے لِیک پھردی اے۔
ماڑے غریبڑے ماپیاں نُوں بالاں دی سرکاری سکولاں وِچ پڑھائی وارا نہیں کھاندی ایہہ سگوں اوہناں دِیاں مالی اوکڑاں وِچ وادھے دا کارن بندی اے۔ "پڑھا لِکھا پنجاب"تے بالاں نُوں ساڈی جانکاری مُوجب چھڑی کاپی پنسل پھڑاکے ویہلا ہو جاندا اے۔ ہور کتاباں کاپیاں جُتی کپڑا روٹی تے دوا دارُو ماپیاں دے سِر ای بھار بنیا رہندا اے۔ مدرِسے ماپیاں نُوں ایہناں خرچیاں توں اُکا مُکت کر دیندے نیں۔
بال دِی ناویں لاکے ماپیاں نُوں وی جھاؤلا جیہا پین لگ پوندا اے دُنیا نالوں اخیر چنگی ہو جاون دا ۔ اصل وِچ ایہہ جھاؤلا آپنی دُنیا ای سُکھالی ہوون دا ہوندا اے۔ ہو سکدا اے سرکار دربار دے خچِیوں لاہے علاقیاں وِچ مذہبی سیاسی آگُواں دِیاں تقریراں سُن سُن کے مِدھے مدھولے ماپیاں نُوں مذہبی پارٹِیاں ولوں حاکمی سانبھن دے جتناں توںآپنے بالاں دے کل کلاں قاضی ، مُفتی ، ناظم ، مُہتمم بنن دِیاں ماڑِیاں موٹِیاں آساں وی لگ جاندِیاں ہون۔ ہور کُجھ نہیں تے کدِھرے ماڑی موٹی مسیِت تاں وکھالی دین ای لگ پوندی ہووے۔ مولوی نہیں تاں بانگے ای سہی ۔ سبھ توں ودھ گل، مدرسیاں نُوں بالاں دا چڑھاوا چاڑھ کے ماپے غریبی دِیاں اوہناں سُولاں توں تاں بچ ای جاندے نیں جیہڑیاں بالاں دِیاں لوڑاں نہ پُوریاں کر سکن پاروں دِن رات دِلاں وِچ پُڑدیاں رہندِیاں نیں۔
پاکستان ایس ویلے بالاں دی گھٹ پڑھائی سانگے دُنیا وِچ دُوجے نمبر اُتے اے۔ پہلا نمبر نائیجریا دا دسیا جاندا اے۔یونیسکو دی پتہ ورت مُوجب 80%پاکستانی بال تاں کدی سکولی کھاتے ای نہیںچڑھے ۔ جیہڑے 20% سکولی کھاتے چڑھدے نیں اوہناں وِچوں 10%سکول چھڈ جاندے نیں۔ مطلب کُل سکولی بھرتی دا 50% پڑھائی چھڈ کے لاہمے ہو جاندا اے۔ایہدے توں مُلکی پڑھتا در دا وی آپنے آپ لیکھا ہو جاندا اے۔ راج دربار پڑھتا ودھاون دِیاں بھاویں جِنیاں مرضی پیا بڑھکاں مارے۔
پاکستانی سینیٹ دی پڑھائی کمیٹی نے پڑھنے پئے بالاں وِچوں ادھو سُدھ دے پڑھائی چھڈ جان اُتے گھنی چِنتا درسائی اے تے راج دربار نُوں ایس پاسے لوڑیندے آہر چھوہن دی سفارش کیتی اے۔ ہُن راج دربار ایس سفارش نُوں کِنی گھنبِیرتا دیندا اے تے کیہڑے آہر چھوہندا اے ایہدے بارے کُجھ نہیں آکھیا جاسکدا۔ 2006ء وِچ پاکستان دے وڈے پڑھائی وزیر جاوید اشرف قاضی ہوراں ہِک اُتے ہتھ مار کے کُل مُلکی آمدن دا چار فیصد پڑھائی لِکھائی ناویں لاون دا کارا کیتا سی۔ ایہہ کارا اجے تیکر پُورا نہیں ہوسکیا تے نہ ایہدے پُوریاں ہوون دی نیڑے تیڑے کوئی آس وکھالی دیندی اے۔ ہُن دی گھڑی گُل مُلکی آمدن دا مساں 2.1% پڑھائی لِکھائی لئی رکھیا جاندا اے ۔ پڑھائی لِکھائی جیہے مُڈھلے تے اُچیچے پِڑلئی رکھے پیسیاں دی ایہہ دریونیسکو ولوں مِتھی گھٹوگھٹ در دا وی ادھ بَندی اے۔ جِتھوں تائیں قومی آمدن وِچوں لئے جاندے ایہناں پیسیاں دی کھری ورتوں دی گل اے تاں اوہدا شیشہ تاں ایتھوں ای ہو جاندا اے جو اِک ویروے مُوجب پُورے مُلک وِچ کوئی 30000ہوائی سکول اے جیہڑا ہے تاں نِرا کاغذاں وِچ ای پر تنخاہواں تے ہور خرچے برابر سرکاری خزانیوں لیندا اے۔ دُوجا پڑھائی دا نِگھار وی اکھوں اوہلے رہن والا نہیں۔
ایہنیں حالِیں جے مُلکی آمدن دا چار فیصد وی پڑھائی لِکھائی لئی مِلن لگ پوے تاں سِٹہ ایہا ای رہنا اے۔ ماملہ تاں ہے پیسے ودھان دے نال نال پڑھائی تے ایہدے پر بندھ دی سودھ دا تے ایہہ سودھ مُلکی پڑھائی دا مُول مُدا سودھیاں ای ہوسکدی اے۔ ریاست نُوں نتارا کرکے ٹُرنا پوسی اوہنوں کیویں دے جی چاہیدے نیں۔ اوہ بندے گھڑنا ڈھالنا چاہوندی اے جاں سِرجنا۔ جے تاں اوہدا نشانہ بندے گھڑن ڈھالن ای اے تاں پھیرا اوہنوں پڑھائی دا چالُو ویہار ای سُوت اے۔ ایسے دے ماڑے موٹے چِب چُب کڈھ لوے تے تاڑویں حساب نال چلاندی ٹُری جاوے۔ سٹِیاں دی کوئی چِنتا نہ سہیڑے ، سگواں جیویں ہُن نہین سہیڑدی۔ تے جے اوہنوں آپنی ہستی دی ٹور لئی اِنساناں دی لوڑ ہے تاں اوہنوں سِرجنا دا آہر وِڈنا پوسی۔ پر ایس توں پہلاں اوہنوں آپنا اصلا وی پُنتا نتارنا پوسی۔ آپنی سیدھ وی پرکھنی پوسی۔
ایس ویلے بالاں دے سکولوں نس جان دے جِنے وی کارن گِنائے جاندے نیں بھاویں اوہ مُلک وِچ غریبی ، بے رُزگاری ہوون تے بھاویں اُستاداں دی کرڑائی، ریاست دی جنتر گری دا ای سِٹہ نیں۔ دھنگان بِنا ایہدا سَرن اوکھا اے۔ ریاست آپوں دھنگان دا جنتر ہوندی اے۔آپنی تھاں لوہے لٹھ گل اے، پر دُنیا وِچ ریاست کاراں ایس دھنگان جنتر دی لم عُمری لئی سیانپ دا پلیتھن وی ڈھیر ورتیا اے۔ اوہناں گھڑت کاری دے نال نال سِرجکاری دی ورتوں وی کیتی اے۔ ایہدے لئی اوہناں کیتا ایہہ ہے بئی پواڑیاں دی سودھ دے راہ کڈھے نیں۔ پواڑیاں دی مار گھٹائی اے۔
پڑھائی لِکھائی دا وسیلہ ماں بولِیاں بنائیاں نیں۔ بال دُنیا تے آ کے جیویں سِکھنا چھوہندا اے اوہدی پڑھائی لِکھائی وی اوسے آہر دا انگ بنے ایہہ نہیں جو پڑھائی لئی اوہنوں آپنا پہلا جمن چھڈ کے نویں جمن جمنا پوے۔ بال دی گھروکی تے اوہدے آل دوالے دی قُدرتی بولی دی تھاں کِسے اوپری بولی نُوں اوہدی پڑھائی دی بولی بنانا ، اوہدے وسیبیوں باہرِیاں گلاں رٹانِیاں ننگی چِٹی دھنگان اے۔
ساڈی مُڈھلی پڑھائی ہے کیہ ؟ اوپری بولی دا سکھن؟ اُستاد ایس اُتے ای بالاں نُوں ماردے نیں۔ بھجی ٹُٹی اوپری بولی سِکھ جان نُوں پڑھن لِکھن آکھیا جاندا اے ۔ بال سکول نہ چھڈن تے کیہ کرن ؟ کون سنجان کرے ؟
Comment